Przy zaciąganiu kredytu często zadawane jest nam pytanie o rodzaj rat, w których chcielibyśmy spłacać kredyt. Proponowane nam opcje to raty równe (tzw. rata annuitetowa) oraz raty malejące. Choć pytanie samo w sobie wydaje się mieć charakter czysto techniczny, dokonany przez nas wybór ma ogromne znaczenie dla kosztów kredytu. Dlatego przed podjęciem decyzji warto szczegółowo przemyśleć obie możliwości aby wybrać najkorzystniejszą ofertę.

Rata równa

W przypadku raty równej, comiesięczna kwota raty płaconej na rzecz banku będzie stała i nie będzie się zmieniać w czasie (z wyjątkiem zmian spowodowanych zmianą samego oprocentowania kredytu lub nadpłaceniem kredytu). Stosunek części odsetkowej raty do części kapitałowej zależeć będzie od kwoty kapitału pozostałego do spłaty. W przypadku kredytów zaciąganych na długi okres, o wysokiej kwocie kredytu, w początkowej fazie kredytu będziemy jednak spłacali głównie część odsetkową, z jedynie minimalną spłatą części kapitałowej. Innymi słowy: będziemy opłacać koszt kredytu, nie zmniejszając znacząco salda kredytowanej kwoty. Powoduje to, że w ostatecznym rozrachunku koszt kredytu w przypadku wyboru rat równych jest wyższy aniżeli w przypadku wyboru rat malejących. W dalszej fazie spłaty kredytu proporcje ulegną jednak zmianie i przeważająca większość raty przeznaczona będzie na spłatę kapitału.
Korzyścią rat równych jest jednak to, że kwota raty jest równa w całym okresie kredytowania, przez co rata kredytu obciąża budżet w równym stopniu. Wybór rat równych jest korzystny dla osób, które mają niską zdolność kredytową. Wysokość rat jest bowiem równa od samego początku, co oznacza, iż kredytobiorca nie płaci rat w większej kwocie od samego początku spłaty kredytu, a bank ma większą pewność, iż kredytobiorca będzie taki kredyt spłacał bez nadmiernego obciążenia swojego budżetu. Inną kategorią osób, którym polecamy wybór tych rat są osoby, które zaciągają kredyt na potrzeby budowy domu. Stała wysokość rat ułatwia planowanie kosztów całego przedsięwzięcia z jednej strony, a z drugiej – niższa kwota raty powoduje, iż w budżecie domowym pozostanie więcej gotówki, którą można przeznaczyć na wykończenie i wyposażenie domu.

Rata malejąca

W przypadku rat malejących, comiesięczna całkowita wysokość raty będzie spadać z biegiem czasu spłaty kredytu. Wartość części kapitałowej jest stała, a wysokość części odsetkowej zależy od wysokości pozostałej części kredytu. Z uwagi na to, wysokość raty jest największa na początku kredytu i ulega systematycznemu zmniejszeniu w miarę spłaty kolejnych rat.
Z uwagi na to, że część kapitałową kredytu spłacamy od samego początku kredytu w stałej kwocie, część kapitałowa kredytu również jest spłacona szybciej. Powoduje to, że kredyt z ratami malejącymi jest tańszy aniżeli w przypadku rat równych. Raty malejące są dobrym rozwiązaniem dla osób, które mają dobrą zdolność kredytową i chcą zapłacić za kredyt jak najmniej oraz dla osób, których sytuacja finansowa obecnie jest dobra, ale w przyszłości nie jest pewna. Osoby te będą bowiem spłacać najwyższe raty na samym początku spłaty kredytu, a z biegiem czasu kwota raty będzie maleć.

Koszty kredytu na kwotę 200 000 zł, oprocentowanie 10% i okresem spłaty o długości 15 lat.

	SUMA ODSETEK	WYSOKOŚĆ PIERWSZEJ RATY	WYSOKOŚĆ OSTATNIEJ RATY	CAŁKOWITA KWOTA DO SPŁATY
RATY RÓWNE	186.857 zł	2149,21	2149,21	386.857 zł
RATY MALEJĄCE	150.833 zł	2777,78 zł	1120,37	350.833 zł

Z powyższego widać, że koszt kredytu w przypadku rat równych jest wyższy o 36 tysięcy 24 złote. Różnica w wysokości kosztów kredytu wynika z tempa spłaty kapitału w przypadku tej formy spłaty rat. Pamiętajmy jednak, że koszt kredytu powinien być tylko z jednym elementów branych pod uwagę przy wyborze formy raty. Istotne znaczenie ma również pewność zatrudnienia oraz posiadana przez nas zdolność kredytowa.