Co musi zawierać umowa pożyczki?
Przepisy ustawy o kredycie konsumenckim w sposób kompleksowy regulują materię treści umowy kredytu konsumenckiego. Ustawa z dnia 12 maja 2011 określa w artykule 30 treść umowy pożyczki. Oznacza to, że każda umowa pożyczki powinna zawierać elementy określone w przepisach. Jeżeli tak się nie stanie, klient firmy pożyczkowej lub banku korzysta ze specjalnego uprawnienia opisanego w dalszej części artykułu.
Obligatoryjne elementy umowy pożyczki (kredytu konsumenckiego) są następujące:
1. Umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać:
1) imię, nazwisko i adres konsumenta oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) kredytodawcy i pośrednika kredytowego;
2) rodzaj kredytu;
3) czas obowiązywania umowy;
4) całkowitą kwotę kredytu;
5) terminy i sposób wypłaty kredytu;
6) stopę oprocentowania kredytu oraz warunki jej zmiany z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy;
7) rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia;
8) zasady i terminy spłaty kredytu, w szczególności kolejności zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informację o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1 [prawo bezpłatnego żądania harmonogramu spłaty kredytu – przyp. aut];
9) zestawienie zawierające terminy i zasady płatności odsetek oraz wszelkich innych kosztów kredytu, w przypadku gdy kredytodawca lub pośrednik kredytowy udziela karencji w spłacie kredytu;
10) informację o innych kosztach, które konsument zobowiązany jest ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności opłatach, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki na jakich koszty te mogą ulec zmianie;
11) roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu;
12) skutki braku płatności;
13) informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile wystąpią;
14) sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu, jeżeli umowa je przewiduje;
15) termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym;
16) prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem;
17) informację o prawie kredytodawcy do zastrzeżenia w umowie prowizji za dokonanie spłaty kredytu przed terminem i zasady ustalenia wysokości tej prowizji;
18) informację o prawie, o którym mowa w art. 59 ust. 1 [prawo dochodzenia roszczeń od kredytodawcy w razie niewykonania postanowień umowy kredytowej – przyp. aut];
19) warunki wypowiedzenia umowy;
20) informację o możliwości korzystania z pozasądowego rozstrzygania sporów oraz zasadach dostępu do tej procedury, jeżeli takie prawo przysługuje konsumentowi;
21) wskazanie organu nadzoru właściwego w sprawach ochrony konsumentów.
Sankcja za naruszenie przepisów ustawy
Nieumieszczenie któregokolwiek z elementów wymaganych przez przepisy powoduje, że konsument ma prawo odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia dookreślenia tych elementów przez przedsiębiorcę – bank lub instytucję pożyczkową. Do czasu dookreślenia tych elementów w umowie nie biegnie zaś określony w przepisach termin na odstąpienie od umowy. Stanowi to wyraz troski o dobro klientów, którzy dzięki ustawodawcy są objęci szczególną ochroną na wypadek naruszenia postanowień ustawy przez kredytodawców. Ustawowy, 14 – dniowy termin na odstąpienie od umowy pożyczki stanowi bowiem gwarancję tego, że decyzja w przedmiocie skorzystania z finansowania została podjęta w sposób świadomy, w związku z czym jego bieg rozpoczyna się dopiero w momencie posiadania wszystkich informacji o treści łączącej strony umowy. W praktyce skorzystanie z prawa odstąpienia oznacza, że konsument ma prawo zwrócić kwotę pożyczki bez ponoszenia opłat, prowizji, odsetek i jakichkolwiek innych opłat (z drobnymi wyjątkami). Prawo to wygasa jednak po upływie roku od dnia wykonania umowy, czyli w praktyce od dnia wypłaty środków przez kredytodawcę.